TRI THỨC SINH VIÊN: HỆ THỐNG CÂN BẰNG ĐIỆN TỬ TRÊN Ô TÔ (ESP)

Nếu một chiếc xe được trang bị hệ thống cân bằng điện tử Electronic Stability Program (ESP), nó cũng sẽ bao gồm hai hệ thống an toàn chủ động khác: hệ thống chống bó cứng phanh Anti-lock Brake System (ABS) và Hệ thống chống trượt (ASR).

Nếu ABS và ASR tác dụng lên động lực theo chiều dọc của xe thì ESP cũng cải thiện động lực trên bề ngang của thân xe, qua đó giúp xe ổn định ở tất cả các hướng.
Nghiên cứu quốc tế cho thấy rằng ít nhất 40% các vụ tai nạn gây tử vong là do các bánh xe bị trượt khỏi đường.

Có thể thấy việc xe mất kiểm soát và trượt khỏi làn đường là một trong những nguyên nhân chính của tai nạn giao thông.

ESP luôn luôn được kích hoạt trên xe. Nếu chiếc xe di chuyển theo một hướng khác, ESP sẽ phát hiện một tình huống nguy hiểm và phản ứng ngay lập tức – kể cả không có sự can thiệp của người lái xe. Nó sử dụng hệ thống phanh của xe để trả lại cho xe quỹ đạo của nó.

ESP không chỉ can thiệp ở hệ thống phanh, mà còn có thể can thiệp vào động cơ của xe giúp tăng/giảm tốc các bánh xe. Do đó quỹ đạo của xe được đảm bảo, trong giới hạn của các định luật vật lý.

ABS giúp các bánh xe không bị khóa trong khi phanh.

ASR giúp bánh xe không bị trượt trong khi khởi động hoặc tăng tốc.

ESP có thể ngăn chặn tới 80% các vụ tai nạn liên quan đến trượt.

Xét về hệ thống, ESP là hệ thống bao gồm các hệ thống con sau:

- Hệ thống phanh ABS là hệ thống chống bó cứng xe khi phanh có tác dụng lớn nhất là giảm thiểu tối đa hiện tượng mất lái khi người lái vừa phanh vừa tránh chướng ngại vật ở tốc độ cao.

+ Nguyên lý hoạt động cơ bản: Sự kiểm soát này thông qua ECU điều khiển và cơ cấu thừa hành gồm một hệ thống van điện từ. Các van trong cơ cấu chấp hành sẽ điều hòa áp suất phanh của bánh trượt theo các chế độ: tăng, giữ và giảm áp.

- Hệ thống ASR (Acceleration Slip Regulator) được trang bị nhằm chống hiện tượng trượt quay của các bánh xe chủ động khi xe khởi hành và tăng tốc đột ngột.

Hơn nữa ASR còn giúp xe cải thiện tính ổn định bằng cách điều chỉnh lực kéo của các bánh xe chủ động.

+ Nguyên lý hoạt động cơ bản: Trong quá trình tăng tốc nếu ASR phát hiện thấy bánh xe chủ động nào bị trượt cảm biến tốc độ của bánh xe sẽ gửi tín hiệu này đến bộ ECU. ECU sẽ ra lệnh cho hệ thống phanh tác động vào bánh xe và làm giảm việc quay trơn bánh xe. Hệ thống ESP cũng gửi tín hiệu đến hộp điều khiển động cơ để đóng bớt bướm ga lại hoặc làm chậm thời điểm đánh lửa nhằm giảm mô-men xoắn của động cơ.

- Hệ thống EBR (Engine Brake Regulation): có tác dụng chống hiện tượng trượt các bánh xe chủ động hoạt động ở chế độ không tải cưỡng bức và đảm bảo tính ổn định của xe.

+ Nguyên lý hoạt động cơ bản: Ở chế độ không tải cưỡng bức như trường hợp xe xuống dốc, van bướm ga đóng khi đó xe xuống dốc ở chế độ phanh bằng động cơ nếu xảy ra hiện tượng lực cản của động cơ quá lớn dẫn đến hiện tượng các bánh xe chủ động bị trượt. Lập tức, ESP nhận biết hiện tượng này và gửi tín hiệu đến hộp điều khiển động cơ nhằm làm giảm sự trượt ở các bánh xe chủ động.

_____________________________________